Nove prepreke “Sjevernom toku 2”
Uzalud su finansijeri i graditelji “Sjevernog toka 2”, najavljenog 1.220 kilometara dugog gasovoda od Sibira do Njemačke preko Baltičkog mora ocijenili da “postoje dobri razlozi” za očekivanje da će Danska na vrijeme dati zeleno svjetlo za izgradnju završnog odjeljka (180 kilometara) kroz teritorijalne vode te nordijske države.
Koliko početkom sedmice, Jens Mueler, portparol “Sjevernog toka 2”, izjavio je Rojtersu da “postoje dobri razlozi” za vjerovanje da će Kopenhagen na vrijeme obraditi drugi prijedlog trase budućeg gasovoda (prvi prijedlog trase podnijet je u aprilu 2018, a drugi u avgustu prošle godine), tako da bude završen, prema planu, u decembru 2019.
Umjesto zelenog svjetla, Kopenhagen je donio upravo suprotnu odluku. U jeku višemjesečnih pritisaka Vašingtona i Brisela da se izgradnja “Sjevernog toka 2” obuzda “svim sredstvima”, Kopenhagen je izašao sa potpuno novom i neočekivanom “rampom” na gasovod koji bi trebalo da udvostruči količinu sibirskog gasa na tržištu Njemačke i, preko nje, Evrope.
Danska državna agencija za energiju (DEA) je izašla s novim zahtjevom “Sjevernom toku 2” koji, uprkos ubrzanim radovima (trenutno tempom od šest kilometara položenih cijevi po dnu mora dnevno), može dovesti u pitanje puštanje tog gasovoda u rad 1. januara 2020.
Akterima projekta teškog oko deset milijardi eura stigao je zahtjev da “Sjeverni tok 2”, pored dva već podnijeta predloga za pravac trase – kroz danske teritorijalne vode ili njenu ekskluzivnu ekonomsku pomorsku zonu (u kojoj važi svjetsko pomorsko pravo) – razmotre i treću, „alternativnu rutu”. Ona bi prolazila južno od ostrva Bornholm, nadomak pomorske granice sa Poljskom, inače zakletog protivnika novog rusko-evropskog gasovoda.
“Kada kompanija Sjeverni tok 2 bude danskim vlastima podnijela procjenu ekološkog uticaja alternativne rute, ona će biti stavljena u normalnu proceduru koja podrazumijeva i javnu debatu”, prenijela je agencija Blumberg izjavu neimenovanog portparola DEA.
Na glasine iz Kopenhagena da je danska vlada spremna da u potpunosti zabrani prolaz “Sjevernom toku 2” ili da zatraži mišljenje “cijele EU” o tom kraku gasovoda, DEA je uzvratila porukom da traži “samo” procjenu ekoloških posljedica.
Kompanija “Sjeverni tok 2” uzdržano je komentarisala najnovije vijesti iz Danske.
“Dva prethodna prijedloga nisu odbijena u Danskoj. Veoma pažljivo ćemo razmotriti (novi) zahtjev DEA i zatim odlučiti šta dalje treba da preduzmemo”, navodi se u saopštenju kompanije “Sjeverni tok 2”. Prema ranijim najavama, finansijeri i graditelji gasovoda “Sjeverni tok 2” od prije nekog vremena razmatraju varijante kako da ostvare zamisao o završetku gradnje u slučaju da im Kopenhagen postavi neku prepreku.
Vijest da je Danska ispostavila novi zahtjev pred “Sjeverni tok 2” naišla je na oduševljenje u Ukrajini.
“Gasprom je naišao na novu odbijenicu Danske povodom rute Sjevernog toka 2”, ocijenio je ukrajinski “Naftogas”, koji se suočava s mogućnošću da od 2020. godine sprovodi minimalnu količinu sibirskog gasa ka Evropi.
U Kopenhagenu su izgleda odlučni da “Sjeverni tok 2” ne propuste tzv. sjevernom rutom, koja je i kraća i jeftinija za gradnju, već da preusmjere debatu oko prolaza gasovoda tzv. južnom rutom. A na toj ruti danski zakoni nalažu da se projekat stavi pod lupu procjena sa stanovišta međunarodne politike i bezbjednosnih interesa Kopenhagena.
Sve donedavno, postavljanje gasovoda tzv. južnom rutom na Baltičkom moru između Danske i Poljske bilo je “nemoguća misija” zbog četrdesetogodišnjeg spora te dve zemlje oko preciziranja njihove pomorske granice. Prema povelji UN o pravima na moru iz 1982. godine, svaka priobalna država ima pravo na korišćenje mora do 200 nautičkih milja od svoje obale. U slučaju primjene tog zakona na vode Baltičkog mora, pomorske granice Danske i Poljske se preklapaju. Koliko 28. februara ove godine, DEA je objavila da su Kopenhagen i Varšava okončale pomorski spor oko granica, što po tamošnjim zakonima znači pravo da se od “Sjevernog toka 2” zahtijeva nova procjena posljedica prolaska gasovoda kroz lokalne teritorijalne vode.
Pomorska zona poznatija ka “Poljska banana” mogla bi se smatrati jednom od alternativnih ruta na moru između danskog ostrva Bornholm i Poljske, spekuliše briselski portal “Euraktiv”. U tom slučaju, za izgradnju završne sekcije “Sjevernog toka 2” možda bi morala da se pita i Varšava.
