Upozorenja na jednu od najgorih kriza dolaze sa svih strana

Brojna upozorenja na posljedice koje nosi energetska kriza stižu ovih dana. Nova, jača inflacija, te globalna recesija, nestašice i nikad veća kriza energenata, glavne su teme kojima se ovih dana bave i najviše svjetske finansijske organizacije.

Oglasili su se sada i 3 krupna imena iz svjetske ekonomije: šef Svjetske banke Dejvid Malpas, izvršni direktor Džej-Pi Morgan Čejsa Džejmi Dajmon i šef Međunarodne energetske agencije Fatih Birol. Pprognoziraju tešku zimu i ne tako lijepa vremena u budućnosti.

Inflacija je tu, ali da li nam uz nju stiže i teška ekonomska kriza, pitaju se oni.

Džejmi Dajmond: Uragan je tu, stiže

Glavni izvršni direktor Džej-Pi Morgan Čejsa naveo je da je uragan tu i da stiže u našem smjeru.

“Bolje se pripremite” – rekao je.

Dajmon je prvenstveno govorio o stanju američke ekonomije, nad koju su se, kako je reekao, nadvili oblaci, te je u “meteorološkom” žargonu i nastavio.

– Trenutno je kao sunčano, stvari se odvijaju dobro, svi misle da Fed može srediti inflaciju”, upozorio je Dajmon, nakon čega su dionice Džej-Pi Morgana izgubile na vrijednosti 1,8 odsto (ukupno u ovoj godini 18 odsto).

Intrigantno je da čak niti ekonomisti Džej-Pi Morgana u svojim zvaničnim projekcijama još nisu najavili recesiju, nego su samo smanjili procjene rasta u 2022. sa tri na 2,4 odsto, a u 2023. sa 1,4 na jedan odsto. Pa ipak, Dajmon je rekao da se pripremaju za turbulencije s konzervativnom strukturom bilansa jer moraju “zaštiti sami sebe od rizika kako bi mogli da služe klijentima u teškim vremenima”.

S takvom procenom saglasno je više uglednih ekonomista, poput Džejsona Furmana sa Harvarda, koji govori kako će snaga američkih potrošača činiti razliku između umjerene i teške recesije. Analitičari Goldman Saksa pak ocjenjuju kako bi u Sjedinjenim Državama i zbog gomilanja ušteđevina tokom pandemije i snažnog privatnog sektora mogli izbjeći ozbiljnu recesiju.

Fatih Birol: “Udari stižu sa tri strane”

Šef Međunarodne energetske agemcije Fatih Birol izjavio je da bi trenutna energetska kriza mogla da bude jedna od najgorih u istoriji, a Evropa bi mogla da bude najviše pogođena.

U intervjuu za njemački časopis Špigl, Birol je rekao da bi posljedice rata u Ukrajini mogle da budu gore od krize 1970. godine.

– Evropske zemlje koje više zavise od ruskog gasa, uključujići i Njemačku suočiće se sa vjerovatno teškom zimom, jer će morati da racionišu potrošnju gasa.

Komentari šefa IEA dolaze u trenutku kada je ruski državni gasni holding Gasprom prekinuo isporuke nekim energetskim kompanijama u Njemačkoj, Danskoj, Holandiji i drugim zemljama, pošto nisu prihvatile plaćanje u rubljama prema novoj šemi koju zahtjeva Moskva.

Da bi ublažila energetske rizike, Evropa bi, prema Birolu, trebalo da obezbijedi nabavke što većih količina gasa, na primjer, gasovodom iz Norveške ili Azerbejdžana, kao pošiljke tečnog prirodnog gasa (TPG).

Dodaje da bi elektrane na ugalj takođe mogle delimično da zamene gasne elektrane.

Birol je naveo da predstojeće ljeto takođe može biti vrlo teško i za Evropu i SAD, zbog ograničene ponude na tržištu sirove nafte, upozorivši da će se u špicu sezone ljetnjih odmora potražnja za gorivom povećati, što može da dovede do “uskih grla u snabdevanju, na primjer, dizelom, benzinom ili kerozinom, posebno u Evropi”.

Dejvid Malpas: Moguća i globalna recesija

Tokom prošle nedjelje šef Svjetske banke Dejvid Malpas upozorio je da bi ruska invazija na Ukrajinu mogla da izazove globalnu recesiju, skok cijena energenata i osnovnih životnih namirnica.

U obraćanju na jednom poslovnom događaju u SAD koji je organizovala Američka privredna komora, Malpas je rekao da je teško „vidjeti kako da izbjegnemo recesiju“, napomenuvši da zabrinutost povećava i usporavanje rasta u Kini zbog niza korona lokdauna.

– Gledajući globalni bruto domaći proizvod… teško je sada vidjeti kako da izbjegnemo recesiju. Pomisao o udvostručenju cijena energije dovoljna je sama po sebi da izazove recesiju“, rekao je Malpas, ne iznoseći bilo kakvu konkretnu prognozu, prenosi britanski javni servis Bi-Bi-Si (BBC).

Svjetska banka je prošlog meseca smanjila svoju prognozu globalnog ekonomskog rasta za ovu godinu za skoro pun procentni poen, na 3,2 posto.

Malpas je takođe primijetio da mnoge evropske zemlje još uvjek previše zavise od Rusije u pogledu nafte i gasa, čak iako polako napreduju s planovima da smanje svoju zavisnost od ruske energije.

Naveo je da bi potencijalni potezi Rusije da zaustavi isporuke gasa mogli da izazovu „značajno usporavanje“ u regionu i dodao da visoke cene energije već vrše pritisak na njemačku ekonomiju, najveću u Evropi i četvrtu po veličini u svetu.