DRAGAN STANKOVIĆ: Na geoprostornim podacima počiva razvoj

Vrijeme pred nama moramo iskoristiti da stručno i u skladu sa Ustavom i zakonima Republike Srpske preduzmemo sve aktivnosti na zaštiti imovine Republike Srpske i njenih građana. Nastavljamo sa realizacijom projekata kao što su geodetsko-tehnički radovi i rješavanje imovinsko – pravnih odnosa u postupku eksproprijacije nepokretnosti za potrebe izgradnje kapitalnih objekata od posebnog i opšteg interesa za Republiku Srpsku

razgovarao DUŠKO RAKIĆ      foto Aleksandar ARSENOVIĆ

RUGIPP kao okosnica svih velikih projekta i investicija u Republici Srpskoj, predstavlja oslonac i podršku građanima, Vladi i investitorima u rješavanju važnih zadataka i povjerenih poslova. Među najvažnijim povjerenim poslovima ističe pripremu projekta Masovne procjene vrijednosti nepokretnosti, premjer nepremjerenih područja Republike Srpske, te vođenje jedinstvene evidencije katastra nepokretnosti i održavanje svih postojećih evidencija o nepokretnostima i rješavanju imovinsko pravnih odnosa. Sve to za cilj ima povećanje efikasnosti i kvaliteta usluga koje RUGIPP pruža, a koje pomažu i građanima pojedinačno, ali i cjelokupnoj RS kroz aktivnosti koje utiču na privredni i drugi razvoj.
RUGIPP je neizostavan dio za realizaciju brojnih kapitalnih projekata koji predstavljaju zalog za budućnost Republike Srpske i njenih građana. Koje projekte biste izdvojili?
– Uvijek bih se prvo osvrnuo na osnivanje katastra nepokretnosti kao jedinstvene evidencije o nepokretnostima i pravima na nepokretnostima, to je ključ za rješenje mnogih problema u Republici Srpskoj. Cilj i prioritet Republičke uprave za geodetske i imovinsko-pravne poslove je osnivanje jedinstvene evidencije i da to uradimo što je moguće prije. Važno je istaći da se radi o kapitalnim aktivnostima veoma značajnim za RUGIPP, ali i širu privrednu i društvenu zajednicu, jer će rezultate i benefite moći koristiti mnogi – od građana do velikih investitora i javnih subjekata. Izlaganjem na javni uvid podataka o nepokretnostima i utvrđivanja prava na nepokretnostima osnivamo jedinstvenu, tačnu i ažurnu evidenciju o nepokretnostima i na taj način ćemo se riješiti više evidencija koje su još na snazi u dijelovima Republike Srpske gdje još uvijek nije osnovan katastar nepokretnosti. Do sada je na teritoriji Republike Srpske završeno izlaganje na javni uvid podataka o nepokretnostima i utvrđivanje prava na nepokretnostima u 623 katastarske opštine, dok je u toku izlaganje u 65 i pripreme za izlaganje u 84. Banjaluka, kao najveći grad Republike Srpske u koju se najviše investira ima ukupno 98 katastarskih opština, od toga je završeno izlaganje u 89, a u toku je izlaganje u tri koje se nalaze u užem gradskom području i za koje je u dijelu osnovan katastar nepokretnosti, a trebale bi biti završene u toku godine.

Cilj nam je da RUGIPP bude efikasna, brza i moderna uprava i lider za sve geodetske i katastarske operacije i čuvar sigurnosti geoprostornih podataka i podataka o nepokretnostima u Republici Srpskoj

Pored osnivanja katastra nepokretnosti, izdvojio bih masovnu procjenu vrijednosti nepokretnosti koja je stupanjem na snagu Zakona o izmjenama i dopunama Zakona o premjeru i katastru Republike Srpske u nadležnosti RUGIPP-a. Masovna procjena vrijednosti nepokretnosti treba da uredi tržište nepokretnosti i da prije svega evidentira sve nepokretnosti u Republici Srpskoj i na osnovu čega se vrši pravičan porez, a takođe da procjene nepokretnosti budu realne i tačne, a ne zavisno kojoj potrebi služe (sud, hipoteka, prodaja). Pored ovoga, tu su i poslovi eksproprijacije za potrebe realizacije velikih kapitalnih projekata kao što je mreža autoputeva kroz Republiku Srpsku, zatim eksproprijacija za potrebe razvoja jedinica lokalne samouprave i brojni drugi postupci za rješavanje imovinsko-pravnih odnosa – kaže Dragan Stanković Direktor Republičke uprave za geodetske i imovinsko-pravne poslove Republike Srpske.

Tu su i međunarodni projekti DELEF i LIDAR. Možete li nam reći nešto više o tome?
– Projekat „Digitalno unapređenje upravljanja zemljištem za evropsku budućnost BiH“ – DELEF, je partnerski projekat Geodetske uprave Kraljevine Švedske (Lantmäteriet), RUGIPP-a i Federalne uprave za geodetske i imovinsko-pravne poslove (FGU). Projekat se finansira donatorskim sredstvima Kraljevine Švedske putem njihove agencije SIDA i započeo je u avgustu 2023. godine, a planirano trajanje projekta je pet godina. Predviđeno je da projekat DELEF bude tehnička podrška planiranom Projektu za masovnu procjenu vrijednosti nepokretnosti, e-upravljanje i poboljšanje infrastrukture geoprostornih podataka u Republici Srpskoj, za čiju su implementaciju planirana kreditna sredstva Svjetske banke. Projekat DELEF se sastoji od četiri komponente: sveukupan razvoj kapaciteta, masovna procjena vrijednosti nepokretnosti, infrastruktura geoprostornih podataka i geodetska infrastruktura.

Planiramo intenzivirati aktivnosti u vezi sa osnivanjem katastra nepokretnosti, posebno u rubnim opštinama koje se nalaze na entitetskoj granici sa FBiH

Implementacijom projekta DELEF očekujemo da entitetske geodetske uprave postanu moderne, transparentne i efikasne organizacije koje doprinose ekonomskom i društvenom razvoju i saradnji sa zainteresovanim stranama u zemljišnoj administraciji u BiH. Takođe, da uprave doprinosu transparentnom tržištu nepokretnosti upravljanjem sistemom masovne procjene vrijednosti nepokretnosti za dobrobit svih građana i poslovne zajednice. Pored toga, očekivani rezultat je i da geodetske uprave i drugi proizvođači geoprostornih podataka omogućavaju dijeljenje ažurnih i tačnih geoprostornih podataka putem servisa koje koriste zainteresovane strane za suočavanje sa izazovima održivog razvoja i njihovim rješavanjem. Još jedan cilj ovog projekta je tačna, pouzdana i lako dostupna geodetska infrastruktura globalno integrisana i korišćena od strane svih zainteresovanih strana.
Projekat “Podrška Evropske unije za povećanje dostupnosti preciznih (geo)prostornih podataka (usluga) LiDAR-om” je dio finansijskog instrumenta IPA II, čiji su korisnici RUGIPP i FGU. Cilj ovog projekta je korištenje LiDAR tehnologije prilikom snimanja cjelokupne teritorije BiH, radi unapređenja kvaliteta i broja usluga koje institucije zemljišne administracije pružaju javnom i privatnom sektoru, te dijeljenje i razmjena visokopreciznih podataka svim zainteresovanim stranama putem e-usluge. Projektom će biti izvršeno avionsko LiDAR snimanje oko 45.000 kvadratnih kilometara teritorije BiH različitom gustinom tačaka i to dvije rezolucije, za urbana i ruralna područja. Prikupljeni podaci će biti obrađeni i klasifikovani kako bi se dobio finalni proizvod u vidu digitalnog modela površine i digitalnog modela terena. Na taj način prikupljeni podaci će služiti kao osnov za izvođenje katastarsko-geodetskih radova, različito planiranje, projektovanje i praćenje, a rok za završetak projekta je kraj 2024. godine. Sprovođenje ovih aktivnosti doprinosi stvaranju uslova neophodnih za uspostavljanje i implementaciju INSPIRE direktive, a kako bi što precizniji podaci bili dostupni javnosti.

Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o premjeru i katastru Republike Srpske, čiji je obrađivač bio RUGIPP, izazvao je veliko interesovanje javnosti u 2023. godini. Da li su neki zakoni predviđeni da budu u proceduri u 2024. godini?
– Na zahtjev Vlade Republike Srpske Republička uprava za geodetske i imovinsko-pravne poslove dostavila je prijedlog zakona za Program rada Narodne skupštine Republike Srpske za 2024. godinu. Predložili smo da se rade Zakon o komasaciji, Zakon o infrastrukturi geoprostornih podataka, Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o eksproprijaciji i Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o stvarnim pravima. Nadamo se da će Vlada Republike Srpske predložiti Narodnoj skupštini ove zakone i da će ih Skupština uvrstiti u svoj Programa rada i usvojiti, a isti će biti objavljeni u Službenom glasniku Republike Srpske.
Svi ovi zakoni su izuzetno značajni, ali možda će građanima najviše pažnje privući izmjena Zakona o stvarnim pravima, a koja se odnosi na dopunu člana 348a, u smislu da se u cilju rješavanja stambenog pitanja na nepokretnostima u svojini Republike ili jedinice lokalne samouprave, može osnovati pravo građenja bez naknade. Važećim zakonom to pravo imaju porodice poginulih boraca i ratnih vojnih invalida, a inicijativa za dopunu zakona odnosi se da to pravo imaju i porodice sa četvoro i više djece.

RUGIPP radi i na Masovnoj procjeni vrijednosti nepokretnosti, projektu značajnom za širu zajednicu, koji će načelnicima i gradonačelnicima omogućiti da planiraju privredni razvoj jedinica lokalne samouprave

Krajem februara 2024. godine predstavljen je Izvještaj iz Registra cijena nepokretnosti Republike Srpske za 2023. godinu. šta predstavlja ovaj izvještaj i koji su sve podaci u njemu dostupni?
– Registar cijena nepokretnosti Republike Srpske (RCN) uspostavljen je 2017. godine i od tada RUGIPP ažurno vodi ovu evidenciju. Osnovna svrha Registra je plansko praćenje cijena na tržištu, a u cilju procjene tržišne vrijednosti nepokretnosti. RUGIPP prikuplja podatke koji su bili predmet kupoprodaje i promjene vlasništva ili upisa nepokretnosti u javne evidencije o nepokretnostima RUGIPP-a. Izvještaj o tržištu nepokretnosti Republike Srpske u 2023. godini je sedmi godišnji izvještaj iz RCN-a koji objavljuje RUGIPP i dostupan je na veb stranici RUGIPP-a.
Od osnivanja Registra, zaključno sa 31.12.2023. godine, u Registru cijena nepokretnosti evidentirano je ukupno 93 551 kupoprodajnih ugovora u kojima je prometovano ukupno 188 993 nepokretnosti. Ostvarena cijena u ugovorima iznosi 5 382 688 140 KM.
Od podataka koji se nalaze u izvještaju izdvojio bih najvišu cijenu stana u Republici Srpskoj koja je u 2023. godini iznosila 603.579,6 KM i evidentirana je u gradu Banjaluka, a površina stana iznosi 172 kvadratna metra i nalazi se u objektu izgrađenom 2020. godine. Još jedan interesantan podatak je najviša cijena stana po kvadratnom metru u Republici Srpskoj iznosi 7 450,8 KM/m² i evidentirana je u opštini Pale (Jahorina), dok površina stana iznosi 42 m² i nalazi se u objektu izgrađenom 2019. godine.
Pored toga, najviša cijena poslovnog prostora u Republici Srpskoj iznosi 2.129.949 KM i evidentirana je u gradu Banja Luka. Površina poslovnog prostora iznosi 402 m2 i nalazi se u objektu izgrađenom 2022. godine. Najviša cijena građevinskog zemljišta u Republici Srpskoj evidentirana je u gradu Banjaluci i iznosi 6.500.000 KM za površinu zemljišta od 28 699 m2. Najviša cijena građevinskog zemljišta po kvadratnom metru u Republici Srpskoj iznosi 1 382,8 KM/m2 i evidentirana je u gradu Istočno Sarajevo (opština Pale,; Jahorina), pri čemu ostvarena cijena za površinu zemljišta od 195 m2 iznosi 269.640 KM.

Iza nas je 2023. godina. Krajem decembra na Kozari je održan godišnji sastanak menadžmenta RUGIPP-a sa šefovima područnih jedinica i područnih kancelarija. Da li ste zadovoljni postignutim poslovnim rezultatima i koji su zaključci sastanka?
– Tokom 2023. godine prvi sam direktor RUGIPP-a koji je lično obišao sve područne jedinice i područne kancelarije RUGIPP-a, sagledao stanje i uslove rada u svim organizacionim jedinicama i smatram da možemo biti zadovoljni i ponosni na urađeno, ali da uvijek trebamo težiti boljem. Cilj nam je da u narednom periodu intenziviramo aktivnosti u vezi sa osnivanjem katastra nepokretnosti, posebno u rubnim opštinama koje se nalaze na entitetskoj granici sa FBiH i da u Komisije za izlaganje na javni uvid podataka o nepokretnostima i utvrđivanju prava na nepokretnostima imenujemo stručne ljude koji su zaposleni u našim područnim jedinicama i područnim kancelarijama. Vrijeme koje je pred nama moramo iskoristiti da stručno i u skladu sa Ustavom i zakonima Republike Srpske preduzmemo sve aktivnosti na zaštiti imovine Republike Srpske i njenih građana. Shodno svim aktivnostima koje radimo, a u cilju povećanja transparentnosti rada, početkom 2024. godine građanima je omogućeno da na besplatan broj telefona 080 050 111 upute žalbe, sugestije, kritike ali i pohvale na rad zaposlenih u područnim jedinicama i kancelarijama. Za praćenje tih aktivnosti zadužen je Sektor za poslove nadzora kao i Odjeljenje za interne kontrole.

Cilj nam je da RUGIPP bude efikasna, brza i moderna uprava i lider za sve geodetske i katastarske operacije i čuvar sigurnosti geoprostornih podataka i podataka o nepokretnostima u Republici Srpskoj

Takođe, RUGIPP je ponovo aktivirao kanale na društvenim mrežama fejsbuk, instagram i „iks“ koji su dostupni građanima, gdje će moći da prate dešavanja u RUGIPP-u i na taj način nastojaćemo da rad bude što transparentniji i dostupniji građanima za njihove komentare, kritike i pohvale. Pored toga, u narednom periodu planirano je da po regijama budu održane edukacije na kojima će se detaljno analizirati izvještaji o radu područnih jedinica i područnih kancelarija i definišu nedostaci kako bi se preduzele aktivnost na njihovom otklanjanju, te će se vršiti edukacija zaposlenih u vezi sa primjenom zakonskih i podzakonskih akata iz nadležnosti RUGIPP-a.

Kakvi su planovi za 2024. godinu?
– Na godišnjem sastanku na Kozari smo zajedno sa šefovima područnih jedinica i kancelarija predvidjeli neke aktivnosti. Pored toga, u skladu sa usvojenim Planom poslova premjera i osnivanja katastra nepokretnosti za 2024. godinu nastavljamo sa realizacijom projekata kao što su geodetsko-tehnički radovi i rješavanje imovinsko – pravnih odnosa u postupku eksproprijacije nepokretnosti za potrebe izgradnje kapitalnih objekata od posebnog i opšteg interesa za Republiku Srpsku i zaštiti prava i imovine naših građana i Republike. Naravno da ćemo nastaviti i sa radom na drugim važnim i započetim projektima, kao što je dopunski premjer i masovna procjena vrijednosti nepokretnosti, kao i realizacija projekta DELEF. U 2024. godini u planu je da u okviru projekta DELEF organizujemo prvu regionalnu konferenciju o infrastrukturi geoprostornih podataka. Takođe, zaključak sa 15. regionalne konferencije o katastru i infrastrukturi geoprostornih podataka koja je održana prošle godine u Srbiji bio je da RUGIPP ove godine bude domaćin 16. regionalne konferencije o katastru nepokretnosti i infrastrukturi geoprostornih podataka. To su prilike da radimo na unapređenju regionalne saradnje, da se upoznamo sa dostignućima u oblasti zemljišne administracije i da razmijenimo iskustva i dobre prakse.
Cilj nam je da RUGIPP bude efikasna, brza i moderna uprava i lider za sve geodetske i katastarske operacije i čuvar sigurnosti geoprostornih podataka i podataka o nepokretnostima u Republici Srpskoj. Naravno, sve to mora da prati kontinuirano usavršavanje zaposlenih, jer su oni osnovni resurs i stub svake institucije. Trudimo se da stvorimo pozitivnu radnu atmosferu, da obezbijedimo adekvatne radne uslove, da ulažemo u znanje i da pružimo mogućnost napredovanja. Rezultat svega toga su dobri rezultati, ali uvijek postoji prostor da se ti rezultati poboljšaju.

DIO BUDUĆEG DEFILEA
Najavili ste da će povodom Dana Republike Srpske 2025. godine Republička uprava za geodetske i imovinsko-pravne poslove učestvovati u svečanom defileu. Možete li nam reći nešto više o tome?
-Imajući u vidu značaj RUGIPP-a i njenih nadležnosti, jedan od zaključaka sa godišnjeg sastanka bio je da zaposleni u RUGIPP-u 2025. godine učestvuju u svečanom defileu povodom obilježavanja 9. januara – Dana Republike Srpske. Imamo dovoljno vremena da se spremimo za taj događaj, da na pravi način predstavimo Republičku upravu za geodetske i imovinsko-pravne poslove, jer smo jedna od institucija koja je čuvar imovine Republike Srpske i koja ima organizacione jedinice u svim lokalnim zajednicama u Republici Srpskoj. Uvjeren sam da ćemo dostojanstveno i ponosno dati svoj doprinos proslavi 9. januara – Dana Republike Srpske.