Zbog preskupih nekretnina građani Berlina traže nacionalizaciju stanova

U Berlinu se potpisuje peticija kojom se traži da grad prisilno otkupi stanove privatnih firmi koje posjeduju preko tri hiljade stanova. Ta ideja „nacionalizacije“ uglavnom nailazi na negativne komentare njemačke štampe.

„Ako ne uspiju druge mjere sa ciljem da lokalne samouprave sagrade više socijalnih stanova, u slučaju nužde bi morala da uslijedi nacionalizacija“, rekao je šef stranke Zelenih Robert Habek za nedeljno izdanje lista Velt. On je dodao da njemački Osnovni zakon predviđa takve nacionalizacije za opšte dobro: „Bilo bi apsurdno da to primenjujemo samo kada gradimo nove auto-puteve a ne i da bismo se suprotstavili nedostatku stambenog prostora.“

U (glavnom) gradu-pokrajini Berlinu je od 6. aprila počelo sakupljanje potpisa sa ciljem da se o inicijativi nacionalizacije glasa u pokrajinskom parlamentu. Na udaru nacionalizacije bi se našle samo firme koje izdaju više od 3.000 stanova. Smatra se da bi Berlin za obeštećenje vlasnicima trebalo da plati više od trideset milijardi eura. Samo jedna od takvih firmi, koncern Dojče vonen, u glavnom gradu izdaje oko 112.000 stanova.

Do glasanja u parlamentu će moći da dođe ukoliko budu sakupljeni potpisi najmanje sedam odsto građana sa pravom glasa. Parlament i pored toga može da odluči da li će da stavi predlog na glasanje ili ne. Ukoliko odbije da se bavi predlogom, građani imaju pravo da raspišu referendum o tom pitanju (u Njemačkoj su dozvoljeni samo referendumi na nivou pokrajina, a ne i na nivou federacije).

U Berlinu stanarine neprestano rastu. Jedna građanska inicijativa za to okrivljuje firme koje su posjeduju veliki broj stanova. I zalaže se za oduzimanje vlasništva nad stanovima – referendumom.

U Berlinu je na vlasti takozvana crveno-crveno-zelena koalicija (SPD, Stranka Ljevice i Zeleni) koja nije složna oko ovog pitanja. Ljevica podržava sakupljanje potpisa ali je jedina od vladajućih stranaka koja je o tome donijela programsku odluku na kongresu; u redovima SPD i Zelenih se političari različito izjašnjavaju o akciji.

Šef pokrajinske vlade i gradonačelnik Mihael Miler (SPD) izražava se uzdržano, ali indirektno poručuje da ne podržava tu ideju: „Bilo bi mi drago kada bismo pošli bržim i lakše izvodljivim koracima koji bi za stanare značili konkretnu pomoć“, rekao je Miler i objasnio da u te korake za njega preij svega spadaju „gradnja i otkup stanova“.

U Njemačkoj stanove izdaju opštine, stambene zadruge ili privatnici. Tokom posljednjih nekoliko godina, ceijne kirija u stanovima privatnih firmi su rasle mnogo brže nego u stanovima opština ili zadruga. Godine 2017. prosječna cijena kirija po kvadratnom metru (ne računajući troškove za grijanje, vodu i struju) kod privatnika je iznosila 8,7 eura, dok su u opštinskim i zadružnim stanovima cijene iznosile 7,5, odnosno 7,4 evra po kvadratnom metru. Ti iznosi su daleko veći u velikim gradovima, a rekorder je Minhen.

Na saveznom nivou, vladajuće stranke CDU/CSU i SPD odbacuju Habekov predlog i smatraju da bi situaciju poboljšale neke druge mere poput povećanja javnog i privatnog investiranja u gradnju stanova. Evo kako aktuelne diskusije prate komentatori nemačkih dnevnih listova.