Poreski skandal u Japanu: Profit 46 milijardi dolara – porez nula

Japanski gigant elektronske i telekomunikacione industrije „Softbank“, na čijem čelu se nalazi jedan od tri najbogatija čovjeka u zemlji osnivač i generalni direktor Masajoši Son, državi na ime poreza punih jedanaest godina nije uplatio nijedan jen poreza, izvještava ugledni ekonomski časopis Nikei.

Štaviše, u jednoj od tih godina, fiskalnoj 2020. „Softbank“ je ostvario najveći profit za jednog privrednog subjekta u istoriji japanske ekonomije, u iznosu od čak pet biliona jena (46 milijardi američkih dolara).

Poreske uplate te kompanije koja je u dalekoistočnoj carevini i vlasnik šampionskog bejzbol tima a u SAD većinski vlasnik telefonskog operatora „Sprint“ do sada su bile nepoznate javnosti.

Japanski mediji javljaju da je konglomerat poslednjih godina pod lupom poreskih vlasti, čiji su činovnici putovali i u inostranstvo kako bi obavili inspekciju njegovog poslovanja, ali da nisu pronađene nepravilnosti.

To znači da je kompanija djelovala u skladu sa zakonom, vješto koristeći rupe u njemu, zbog čega se već izvjesno vrijeme od Vlade traži da parlamentu predloži reformu poreskog sistema koji bi spriječio paradoks u kojem svaki pojedinac, radnik preduzeća, godišnje plati hiljade dolara poreza, dok privredni subjekti koji zarađuju desetine milijardi prolaze bez ijednog jena državnog nameta.

Smatra se da je tajna u tome što „Softbank“ poreskim vlastima, s jedne strane, tradicionalno prijavljuje velike gubitke, neke realne a mnoge samo formalne i generisane svjesnim transakcijama usmjerenim da iskoriste slabosti u zakonskom okviru, a sa druge strane uživa olakšice koje se odnose na prihod stečen na dividende isplaćene na vlasnički udeao u stranim preduzećima, odakle dolazi veliki deo njegovih prihoda.

Osramoćeni biznis inovator

Novinarsko otkriće o poreskim (ne)obavezama „Softbanka“ baca drugačije svijetlo na tu kompaniju, koja je u Japanu do sada važila za jednu vrstu idealne kapitalističke bajke – megakorporacija koja se kupa u novcu i ima moć da osjetno mijenja društvo, a koja je počela kao skromni privatni biznis jednog jedinog čovjeka u njegovom sopstvenom domu. Jer, „Softbank“, koji je u prvoj godini ovog vijeka postao druga najvrednija kompanija u Zemlji izlazećeg sunca te i sada vrijedi više desetina milijardi dolara, osnovan je u gradu Fukuoka na ostrvu Kjušu 1981. godine kao mali lični biznis Masajoši Sona, koji je tada bio u ranim dvadesetim, i koji se sastojao u prodaji kompjutera sklopljenih od nabavljenih dijelova.

Kompanija je naročito postala poznata u Japanu kada je preuzela domaći ogranak američke internet kompanije „Jahu“ i otkupila lokalni bejzbol tim u Fukuoki, koji je svojom ekonomskog snagom kasnije učinila višestrukim uzastopnim šampionom i dominantnim klubom u tom u Japanu decenijama najpopularnijem sportu.

Probivši se iz kompjuterskog u telekomunikacioni sektor, „Softbank“ je u Japanu stekao ogromne prihode kada je prvi uveo u prodaju pametne telefone američke kompanije „Epl“ i tako duboko transformisao tu industriju u kojoj su do tada skoro sto posto tržišta držali domaći proizvođači tradicionalnih telefona kao što su „Soni“, „Panasonik“ i „Šarp“.

„Softbank“ je poznat i po tome što je na skromnoj investiciji od dvadeset miliona dolara u kinesku internet kompaniju „Ali Baba“ sedam godina kasnije nakon kupovine tih dionica njihovom prodajom zaradio nevjerovatnih deset milijardi dolara.

Javni dug u Japanu 263 posto

Taj konglomerat čije je sjedište danas u Tokiju je u 2017. godini oformio fond za investicije u startapove, težak čak 100 milijardi dolara, te poseduje dionice mnoštva kompanija iz oblasti elektronske trgovine, proizvodnje čipova i telekomunikacija, među kojima je i britanska fabrika poluprovodnika „ARM“. Njegov osnivač i većinski vlasnik Masajoši Son je figura koja se zbog svoje hrabrosti i vizionarskog ulaganja u informacione tehnologije u Japanu poredi sa Stivom Džobsom.

Međutim, u Japanu krupne kompanije tradicionalno, iz kulturoloških i moralnih razloga, ne nastoje da iskoriste svaku zakonsku povoljnost da bi u potpunosti umakle oporezivanju, pa će činjenice koje je o „Softbanku“ domaćoj i svjetskoj javnosti otkrio ekonomski dnevnik Nikei sigurno baciti veliku sjenku na ugled kompanije i njenog osnivača, japanskog biznismena korejskog porijekla.

One će vjerovatno i ubrzati izmjene poreskog sistema, pogotovo što je japanskoj državi, u kojoj javni dug u odnosu na bruto društveni proizvod iznosi nevjerovatnih 263 posto, u vitalnom interesu da poveća prihode od poreza, naročito u kontekstu povećane potrošnje i zaduživanja radi davanja subvencija privredi i stanovništvu zbog gubitaka koje su pretrpjeli usljed epidemije novog koronavirusa i poskupljenja struje i energenata prouzrokovanog krizom u Ukrajini.

Izvor: 24sedam.rs