Kina velikim ugovorima za naftu širi uticaj na Bliski Istok

Malo je iznenađenje vidjeti da je Kina – opet – figura u još jednoj dodjeli koncesija na Bliskom Istoku, ovog puta koncesija se odnosi na nacionalnu naftnu kompaniju u Abu Dabiju (ADNOC). Nakon drugog katastrofalnog rata sa cijenama nafte Saudijske Arabije protiv američkog škriljca, gotovo sve velike naftne kompanije na Bliskom istoku žele da povežu različite značajne operativne deficite, kao i njihove vlade.

U nedostatku naglog velikog skoka cijena nafte, ekonomski opstanak u praktičnom smislu svodi se na jednu od dvije široke mogućnosti. Prva je prodaja dijelova državne imovine u početnim javnim ponudama (IPO) ili uloga u tekućim naftnim i gasnim projektima, što je ADNOC nedavno uradio prodajom 49-postotnog udijela u svojim gasovodima za nešto više od 10 milijardi dolara međunarodnom investitoru. Druga je rasprodaja iste imovine kompanijama iz zemalja za koje neposredni ekonomski manjak koji je svojstven takvim poslovima postaje neznatan u poređenju s dugoročnim geopolitičkim i finansijskim prednostima. S tim u vezi, Rusija ima svoja finansijska ograničenja s kojima treba da se bavi, ali Kina to ne čini.

Konkretno, ADNOC je najavio prenos vlasničkih prava na svom Lower Zakum, i Umm Shaif i Nasr offshore koncesije sa postojećeg holdinga China National Petroleum Corporation (CNPC) na podružnicu China National Offshore Oil Corporation (CNOOC), CNOOC Limited. To će se desiti kada CNOOC stekne 40-postotni udio u CNPC-ovom većinskom vlasništvu podružnice Petro China Investment Overseas (Middle East) Ltd (PetroChina) preko svoje holding kompanije, CNOOC Hong Kong Holding Limited (CNOOC HK). Nakon što je prijedlog odobrio Vrhovni savjet za naftu u Abu Dabiju (SPC) – CNOOC će se pridružiti glavnom operativnom konzorcijumu u koncesiji Lower Zakum, kojeg čine indijski ONGC Videsh (10 procenata udjela), japansku korporaciju INPEX (10 procenata), kineski CNPC (6 procenata), italijanski Eni (5 procenata) i francuski Total (5 procenata). CNOOC će se takođe pridružiti glavnom operativnom konzorcijumu u koncesiji Umm Shaif i Nasr, kojeg čine Total (20 procenata), Eni (10 procenata) i CNPC (6 procenata). ADNOC će zadržati 60-postotni vlasnički udio u obje koncesije.

Značajno je da je, pored većeg nemilosrdnog širenja Kine na Bliski Istok, u skladu sa njenim višegeneracijskim programom ‘Jedan pojas, jedan put’, ovaj posao prvi u kojem će se kineska kompanija za proizvodnju nafte i gasa na moru pridružiti bilo kojoj ADNOC koncesiji. Ovo nije promaklo predsjedavajućem CNOOC-a, Vang Dongjinu, koji je rekao: „CNOOC će iskoristiti našu veliku ekspertizu u off-shore sektoru i biti posvećen stvaranju vrijednosti u ovim koncesijama na obostranu korist.“

U tom kontekstu, ovaj posljednji ugovor slijedi potpisivanje sveobuhvatnog okvirnog sporazuma između ADNOC i CNOOC 22. jula 2019. o „istraživanju novih mogućnosti saradnje“ u naftnom, srednjem i nizvodnom naftnom sektoru kao i ukapljenom prirodnom gasu (LNG). Opisan u to vrijeme glavnog izvršnog direktora ADNOC-a, Ahmed Al Džaber kao “dalekosežan”, sporazum je toliko značajan pomak Kine u suštinske interese nafte i gasa jednog od nekoliko preostalih američkih glasnih saveznika na Bliskom Istoku – UAE – da je ceremoniji potpisivanja ugovora lično prisustvovao predsjednik Kine Xi Jinping, prenosi portal Logicno.com.

Iako se uobičajene taštine očekuju u takvim poslovima, čak su i službene smjernice o njegovom sadržaju bile pune ogromnog obima i skaliranja. Na primjer, ADNOC i CNOOC će, prema zvanično objavljenim bilješkama o sporazumu, „dijeliti znanje, najbolje prakse i tehnologije u razvoju ultra kiselog gasa radi poboljšanja operativne efikasnosti u preradi i prečišćavanju gasa, pružiti efikasnost, performanse i pouzdanost za operacije bušenja i razvoj planova razvoja polja i rezervoara”. Kao dodatak tome, kineska kompanija za inženjering nafte (COOEC) bila bi na prvom mjestu za povezivanje inženjeringa, nabavke i građevinske mogućnosti, kao i China Oilfield Services Ltd (COSL) za isporuku usluga naftnih polja i za istraživanje mogućnosti saradnje u offshoreu imovini nalazišta nafte i gasa u Abu Dabiju.

Takođe prema sporazumu iz jula 2019. ADNOC i CNOOC zajednički bi istraživali mogućnosti prodaje i kupovine LNG, razmjenjivali znanje i stručnost na tržištima LNG, ocijenjivali partnerstva i zajedničke mogućnosti ulaganja u lancu vrijednosti LNG. Konačno, u nizvodnom sektoru, dvije kompanije bi sarađivale u novim integrisanim rafinerijama i petrohemijskim sredstvima u Kini, sarađivale u CNOOC rafinerijskim sredstvima i zajednički participirale i ulagale u lanac prerade i petrohemijske vrijednosti.

Jedna od ovih ranih, iako indirektnih, kineskih investicija možda bi mogla biti i u investicionu platformu za finansiranje lokalnih hemijskih projekata, kao dio sveukupnog napora da se u aktivnosti u Abu Dabiju uloži 45 milijardi američkih dolara, tvrdi viši izvor iz naftne i gasne industrije sa projektom. Investiciona platforma treba da se sprovede kao zajednički projekat ADNOC i državnog holdinga u Abu Dabiju, ADQ (ranije poznat kao Abu Dabi Development  Holding Company) i nadgledat će razvoj projekata u planiranom Ruwais Derivates Park. Iako ADNOC nije obznanio javnosti odakle sve finansiranje dolazi, ADNOC i ADQ zajedno će imati 60 udijela u projektu.

Da ADQ uopšte ima novca za takvu investiciju, ili uopšte za bilo šta, iznenađuje, s obzirom na to da je prije manje od dva mjeseca bilo potrebno hitno razgovarati o podizanju zajma od „najmanje tri milijarde dolara“, prema raznim informacijama o izvještajima. „Pokušaji ADQ da sastave sindikat banaka nisu prošli dobro, a ipak se pojavljuje sa finansiranjem ulaganja, u vrijeme kada širi dogovor sa Kinom napreduje“, rekao je. “Ne postoje javne izjave da je Kina uključena u finansiranje, naravno, ali može se reći da ako bi ADQ ili ADNOC tražili od Kine finansiranje investicione platforme, onda bi Kina to učinila”, zaključio je.