Jelena Ćetković: Povezivanje daje snagu poslovnoj zajednici

Od 2017. APIF je dio evropskog registra, čime je agencija dobila potvrdu kvaliteta rada na evropskom nivou. U toku ove godine uspostavljena je regionalna platforma koja povezuje registarske institucije Jugoistočne Evrope što omogućuje objedinjavanje baza podataka, prenos i pružanje zajedničkih usluga, sa ciljem doprinosa unapređenja poslovne klime u zemljama regiona Razgovarao: MARKO ŠIKULJAK Foto: Aleksandar ARSENOVIĆ

Agencija za posredničke, informatičke i finansijske usluge Republike Srpske u nekom smislu nasljednik za mnoge čuvenog i često spominjanog SDK. Veza sa Službom društvenog knjigovodstva, kasnije Službe platnog prometa, manje je u onome što su te institucije nekada radile, koliko u zaposlenima koji su nakon reorganizacije postali dio APIF. Kao agencija, APIF prednjači u ispunjavanju evropskih standarda u svom radu, a u portfolio redovno dodaje nove usluge, pa od ove godine vode i deseti registar podataka u RS.

– Registar računa fizičkih lica je uspješno startovao sa radom u jeku pandemije korona virusa, u martu 2020. godine. Pretpostavke za njegovo uspostavljanje i vođenje stvorene su na osnovu Izmjena i dopuna Zakona o unutrašnjem platnom prometu RS iz jula 2019. godine – kaže Jelena Ćetković, direktorica APIF-a.

Ovaj registar karakteriše to da je „zatvorenog“ tipa – podaci iz registra računa fizičkih lica nisu javno dostupni i na njih se primjenjuju propisi kojima se uređuje poslovna tajna i zaštita ličnih podataka. Registar omogućava Zakonom propisanim institucijama da na jednom mjestu mogu pronaći sve informacije vezane za žiro-račune fizičkih lica.

Napominjem da je sve u skladu sa Zakonom o zaštiti ličnih podataka, da podaci nisu javni, a korisnici ovih podataka jedino i isključivo dobijaju na uvid podatke o brojevima računa, koji ne sadrže podatke o stanju i prometu na tim računima i mogu da služe isključivo u svrhu za koju se pribavljaju, te se ne mogu dalje saopštavati ili dostavljati trećim licima – kaže direktor APIF Jelena Ćetković.

U jeku pandemije korona virusa uspostavili smo rad registra računa fizičkih lica, koji će biti zatvorenog tipa, i neće ugrožavati prava koja garantuje zakon o Zaštiti ličnih podataka

U toku ove godine postali ste i dio regionalne platforme BIFIDEX. O čemu je riječ?
– To je regionalna IT platforma koja povezuje registarske institucije Jugoistočne Evrope i uspostavljena je uz podršku Evropske banke za obnovu i razvoj i UK GGF fonda za dobro upravljanje Ujedi-njenog Kraljevstva. Omogućava objedinjavanje baza podataka, prenos i pružanje zajedničkih usluga sa dodatom vrijednošću poslovnoj zajednici.

Ključni cilj ovog portala privrednih registara Jugoistočne Evrope je uspostavljanje regionalne informacione platforme. Portal je koncipiran kao otvorena i modularna platforma za interkonekciju registarskih i poslovnih podataka, a ne kao poseban entitet sa svojstvom pravnog lica. Nema za cilj uspostavljanje centralizovanih registarskih baza podataka, već je omogućen objedinjen pristup i razmjena ažurnih i pouzdanih podataka iz zvaničnih registarskih institucija u regionu o svim registrovanim privrednim subjektima, njihovim finansijama i poslovanju.

Time ćemo omogućiti kreiranje i pružanje kompleksnih objedinjenih preko-graničnih izvještaja i usluga, te buduće prekogranično povezivanje postupaka registracije registara koji učestvuju u projektu.

Šta se dobija ovakvim projektom?
– Platforma BIFIDEX je jedinstveno pristupno mjesto za provjeru zvaničnih i ažurnih podataka o registrovanim privrednim subjektima ili drugim pravnim licima u zemljama Zapadnog Balkana. Ovakvim povezivanjem pruža se dodatna vrijednost za privrednike i ostale korisnike kojima su ponuđeni novi servisi i usluge sa podacima i iz drugih nacionalnih registara.

Privrednicima regiona dostupni su kombinovani servisi i usluge sa uporednim poslovnim podacima i informacijama o registrovanim vlasnicima, kompanijama i njihovim finansijskim pokazateljima, sa mikro i makro izveštajima i analizama koje obuhvataju podatke i grafičke prikaze za vremenski period od tri godine. Servisi i usluge dostupni su na engleskom, makedonskom, srpskom i albanskom. Privrednici iz Srbije, Albanije, Sjeverne Makedonije i Republike Srpske lakše će dobijati informacije o poslovanju njihovih partnera, lakše dolaziti do pouzdanih partnera, i sve to će im omogućiti bolju međusobnu saradnju.

Portal povećava transparentnost i omogućava privrednicima da jednostavnije pretražuju poslovni prostor u regionu. Cilj je da zvanični, ažurni i provjereni podaci budu transparentni i na usluzi privrednicima, a što će svakako u budućnosti omogućiti i novi vid usluge u smislu da privrednici mogu preko portala osnovati preduzeće u bilo kojoj od uključenih zemalja na Zapadnom Balkanu.

Jedna od vaših komercijalnih usluga je i ocjena boniteta. Koliko su poslovni ljudi zainteresovani za ovu uslugu?
– Sistem izdavanja ocjena o kreditnom bonitetu predstavlja ocjenu sposobnosti izmirenja obaveza poslovnog subjekta zasnovan na primjeni finansijske analize i monitoringa. To pomaže podizanju nivoa pravne i finansijske sigurnosti poslovnih subjekata u Republici Srpskoj. Ocjena boniteta se radi iz svih naših postojećih registara iz kojih se može utvrditi solventnost jedne firme. Na osnovu tih podataka se može napraviti ocjena kreditne sposobnosti i slično.

Bonitet treba da pruži preporuku u smislu postoji li rizik poslovati sa nekim subjektom, treba li sa njim sarađivati ili tražiti bolje mjere obezbeđenja pri s klapanju ugovora

Međutim, potrebno je podići svijest o korisnosti takvih informacija, kojima se dobija kompletna analiza poslovanja jednog poslovnog subjekta. Osnovni smisao jeste da korisniku boniteta pruži informaciju kako će se taj poslovni subjekat ponašati u narednom periodu, a da korisnik usluge boniteta može da donese pravu odluku na osnovu informacija iz boniteta. Ukratko, bonitet treba da pruži preporuku u smislu postoji li rizik poslovati sa takvim subjektom, treba li sa njim sarađivati ili tražiti bolje mjere obezbjeđenja pri sklapanju ugovora.

Značajna usluga koju pruža APIF je servis eINFORMATOR. Koje važne informacije se mogu dobiti putem njega?
– Uspostavljanjem Registra poslovnih subjekata i njegovim uvezivanjem sa Registrom žiro – računa poslovnih subjekta, uspostavili smo servis eINFORMATOR. Osnovna namjena servisa je da informacije koje su nastale kao neki tip promjene kod poslovnih subjekata i preduzetnika dostavi krajnjem korisniku. Funkcionisanje eInformatora je u potpunosti automatizovano, a servis funkcioniše 24 časa dnevno i nakon nastanka bilo koje promjene kod poslovnih subjekta i preduzetnika, a koje se tiču poslovnog registra, registra preduzetnika i registra žiro-računa pravovremeno ih dostavlja krajnjem korisniku.

Ukoliko vi kao zainteresovano lice, pravno ili fizičko, imate potrebu da pratiti određene poslovne subjekte i preduzetnike za koje smatrate da bi njihove promjene uticale na vaše poslovanje, a informacije vam nisu odmah dostupne, kroz servis možete dobiti informacije odmah po njihovom nastanku. Ako bilo ko od tih subjekta u vremenskom periodu koji je naveden napravi promjenu na primjer lica ovlaštenog za zastupanje, korisnik koji ga prati dobiće informaciju da je taj poslovni subjekat izvršio promjenu lica ovlaštenog za zastupanje.

Slično je i sa stečajem i likvidacijom, te kod stavljanja blokade na račun od strane banke. Informacija se odmah upisuje u registar žiro-računa, a servis plasira informaciju krajnjem korisniku da je njegovom poslovnom saradniku upisna blokada. Korisnik tako dobija pravovremenu i tačnu informaciju i nema gubljenja vremena oko traženja informacija i prikupljanja kroz različite izvore.