DRAŽEN VRHOVAC: IRBRS niže uspjehe, ali nas najviše raduje povjerenje

IRBRS nastavlja i tokom 2024. sa aktivnostima kvartalnog ažuriranja investicionih profila lokalnih zajednica i investicionog profila Republike Srpske. Proširuje se baza podataka domaćih i stranih kompanija i njihovih projekata usmjerenih na poslovno povezivanje i investicionih foruma, a nastavlja se i komunikacija sa stranim investitorima putem domaće i inostrane DKP mreže i međunarodnih organizacija

razgovarao MARKO ŠIKULJAK       foto Aleksandar ARSENOVIĆ

Otkako je Dražen Vrhovac na čelu Investiciono-razvojne banke Republike Srpske ova institucija kontinuirano bilježi odlične rezultate. Kad je riječ o finansijskim rezultatima, iza IRBRS je uspješna i rekordna godina. Najvažnije je što se sredstva iz dobiti IRBRS najvećim dijelom usmjeravaju u dalje finansiranje razvojnih projekata i drugih prioritetnih potreba privrede i stanovništva Republike Srpske.
Protekla godina je i godina prvog velikog INVEST FORUMA u Republici Srpskoj. IRBRS je u septembru u Banjaluci okupila više od 250 učesnika. Impozantan skup u Banskom dvoru, među kojima su privrednici i potencijalni ulagači iz 22 zemlje – cijelog regiona, Evrope, Azije – došli da upoznaju Republiku Srpsku i naše potencijale za ulaganje. Mjesec dana kasnije, Treća investiciona konferencija „INVEST SRPSKA“, iznjedrila je i novi strateški put Investiciono-razvojne banke Republike Srpske – osiguranje izvoza.

Još snažnije promovišemo potencijale Republike Srpske i uslove poslovanja koji su sigurno pristupačniji kod nas nego u regionu

Vršilac dužnosti direktora IRBRS Dražen Vrhovac kaže da su velika očekivanja od uvođenja kreditnog osiguranja u finansijsku ponudu IRBRS, kod olakšavanja nastupa domaćih izvoznika na međunarodnim tržištima i njihovo integrisanje u globalne lance vrijednosti.
– Veliko interesovanje koje je izazvao prvi Invest forum ukazao nam je na potrebu organizovanja sličnih događaja i u ovoj godini. Cilj je da se nastavi sa intenzivnom promocijom potencijala Republike Srpske i uslova poslovanja koji su zasigurno među najkonkurentnijim u regionu – objašnjava Vrhovac.
Za sve to vrijeme IRBRS je ostala dosljedna svom putu podrške stanovništvu i privredi.
-Prepoznatljivi smo po stambenim kreditima i kreditima privredi Republike Srpske i, što je još važnije, po povjerenju građana i privrede u IRBRS. Povjerenje nas najviše raduje.

Novi investicioni planovi
– Tokom „INVEST FORUMA“ pokazali smo da smo dobri domaćini. Gosti sa svih strana oduševljeni su gostoprimstvom Republike Srpske. Nakon uspješnog foruma put privlačenja investicija u Republiku Srpsku razgranao se u više smjerova. Javila se potreba za organizacijom individualnih investicionih foruma u zemljama iz kojih su institucije i privrednici najviše iskazali interesovanje za ulaganje u Republiku Srpsku.
Tako će IRBRS tokom 2024. godine kroz šest događaja – u Beču, Istanbulu, Italiji, Abu Dabiju, Štutgartu i Budimpešti, detaljno upoznati potencijalne investitore sa mogućnostima za ulaganje u Republiku Srpsku. A, kruna aktivnosti biće objedinjeni veliki događaj na jesen u Republici Srpskoj – četvrta investiciona konferencija i Drugi investicioni forum.

– IRBRS nastavlja i tokom 2024. sa aktivnostima kvartalnog ažuriranja investicionih profila lokalnih zajednica i investicionog profila Republike Srpske. Širimo bazu podataka domaćih i stranih kompanija i projekata radi njihovog poslovnog povezivanja putem B2B sastanaka ili investicionih foruma, a nastavljamo i sa komunikacijom sa stranim investitorima putem domaće i inostrane DKP mreže i međunarodnih organizacija.
S obzirom na to da je Investicioni forum imao veliki odjek i privukao veliku pažnju, Vrhovac objašnjava da je potrebno još intenzivnije da nastave sa započetom pričom.
– Još snažnije promovišemo potencijale Republike Srpske i uslove poslovanja koji su sigurno pristupačniji kod nas nego u regionu. Na ovaj način pokušavamo da privučemo što više stranih investitora i da ih povežemo sa domaćim privrednicima.

IRBRS tokom 2024. godine kroz šest događaja – u Beču, Istanbulu, Italiji, Abu Dabiju, Štutgartu i Budimpešti detaljno upoznati potencijalne investitore sa mogućnostima za ulaganje u Republiku Srpsku

Rezultati
U 2023. godini ukupno je plasirano 189,2 miliona KM, od čega je 174,5 miliona KM odobreno na kreditnoj osnovi, a preostalih 14,7 miliona KM putem plasmana u hartije od vrijednosti. U poređenju sa rezultatima iz 2022. odobreni krediti domaćoj privredi i stanovništvu porasli su za 50 odsto.
Na kraju prošle godine kreditni plasmani IRBRS činili su 12 odsto ukupnih kredita bankarskog sektora Republike Srpske odobrenih privredi, čime je njihovo učešće u poređenju sa 2008. godinom, kada je Banka počela sa plasmanima, poraslo za šest procentnih poena. U istom periodu stambeni krediti IRBRS učestvovali su sa gotovo 35 odsto u ukupnim kreditima bankarskog sektora za ove namjene, što je za gotovo 10 procentnih poena više u odnosu na njihovo učešće na kraju 2008. godine.
U prilog izuzetnim poslovno-finansijskim rezultatima ide i podatak da je Banka tokom 2023. godine uplatila rekordan iznos dividende od 52 miliona KM. Time je iznos uplaćenih sredstava u budžet Republike Srpske od 2008. porastao na gotovo 190 miliona KM.
S obzirom na to da se sredstva iz dobiti IRBRS usmjeravaju u dalji razvoj, Vrhovac kaže da je ponosan što predvodi instituciju koja svakodnevno pojačava svoju ulogu u razvoju Republike Srpske.

IRBRS je uspostavila kreditnu liniju za stambeno zbrinjavanje kako bi spriječili odlazak mladih i lica od posebnog značaja i interesa za Republiku Srpsku

Osiguranje izvoza
IRBRS kao razvojno orijentisana i razvoju posvećena finansijska institucija Republike Srpske kontinuirano radi na unapređenju finansijske ponude i proširivanju svojih aktivnosti u skladu sa prepoznatim potrebama domaćeg društveno-ekonomskog rasta i razvoja.
Tako se, kao jedan od zaključaka Treće investicione konferencije „INVEST SRPSKA“, održane u Banji Vrućici kod Teslića nametnuo i zaključak o potrebi uspostavljanja osiguranja izvoznih potraživanja od svih oblika komercijalnih i nekomercijalnih rizika koji prate poslovanje i doprinose poboljšanju konkurentnosti izvoznika na međunarodnim tržištima, posebno u kontekstu aktuelnih geostrateških dešavanja, izazova i promjena u globalnim lancima snabdijevanja.
Prema ocjeni različitih modaliteta organizovanja i uspostavljanja ovih poslova zaključeno je da osiguranje izvoza treba biti organizovano pod okriljem IRBRS, što i odgovara tradicionalnoj ulozi i funkcijama razvojnih finansijskih institucija.
Rukovodeći se zaključcima Konferencije i prepoznatom potrebom za pružanjem dodatne podrške izvozno orijentisanom sektoru domaće privrede, pokrenute su aktivnosti na uspostavljanju poslova kreditnog osiguranja i njihovom uvođenju u poslovno-razvojni model IRBRS.
Očekivanja su da će uvođenjem osiguranja potraživanja u ponudu IRBRS, pored kreditnih poslova, faktoringa i garancijskih poslova kojima se već bavi, biti zaokružena ukupna ponuda Banke u području stimulisanja i promocije domaćih izvoznika koji su, u pravilu, najpotentniji dio svake nacionalne ekonomije.

– Zahvaljujući tome, Banka će dobiti novu dimenziju u kvalitetu i sveobuhvatnosti rada i razvojne uloge koja joj je dodijeljena, budući da bi na potpun i sveobuhvatan način bila afirmisana u izvozno-kreditnu agenciju.
Na ovaj način će doprinijeti daljem unapređenju poslovnog ambijenta, očuvanju likvidnosti i poboljšanju konkurentnosti na domaćem i međunarodnim tržištima. Završetak aktivnosti na operativnom uspostavljanju kreditnog osiguranja očekuje se tokom 2024. godine.

Podrška
U 2023. za potrebe stambenog zbrinjavanja socijalnih grupa od posebnog interesa i značaja za Republiku Srpsku plasirano je 56 miliona KM, što je omogućilo da preko 500 korisnika i članova njihovih porodica riješi stambeno pitanje po izuzetno povoljnim uslovima na tržištu.
-Za ove namjene ukupno je plasirano preko 800 miliona KM za 14.577 korisnika širom Republike Srpske, čime su stambeni krediti IRBRS postali prepoznatljiv i široko prihvaćen proizvod na domaćem finansijskom tržištu.

Treća investiciona konferencija „INVEST SRPSKA“ iznjedrila je i novi strateški put Investiciono-razvojne banke Republike Srpske – osiguranje izvoza

IRBRS je uspostavila kreditnu liniju za stambeno zbrinjavanje kako bi spriječili odlazak mladih i lica od posebnog značaja i interesa za Republiku Srpsku. Time je omogućeno da ugrožene socijalne grupe i grupe od posebnog interesa za Republiku Srpsku riješe svoje stambeno pitanje.
– IRBRS je u potpunosti svjesna potencijala i značaja mladih za budućnost Republike Srpske i zato posebnu pažnju posvećujemo programima stambenog zbrinjavanja i njihovom stalnom poboljšanju i unapređivanju. Jedan od vrlo uspješnih projekata koji se sprovodi već godinama u saradnji sa Vladom Republike Srpske, odnosno Ministarstvom porodice, omladine i sporta, jeste subvencionisanje kamatne stope u iznosu od jedan odsto za mlade tokom cijelog perioda kreditne otplate.
Ovakvo učešće u ukupnim stambenim kreditima bankarskog sektora Republike Srpske upućuje i na pozitivan doprinos plasmana IRBRS, smanjenju prosječne nominalne kamatne stope na stambene kredite (pored smanjenja vrijednosti referentne evropske međubankarske kamatne stope – EURIBOR), s obzirom na to da je od samog početka kreditnih plasmana Banka ponudila značajno niže kamatne stope od tada preovlađujućih na tržištu Republike Srpske. U prilog navedenom ide i činjenica da je početkom 2018. godine Banka, u saradnji sa Vladom Republike Srpske, dodatno smanjila kamatne stope za ove namjene i fiksirala ih, tako da su kamatne stope na stambene kredite IRBRS fiksne tokom cijelog perioda otplate i nezavisne od kretanja referentne kamatne stope.
Oko 70 odsto plasmana Banke odnosi se na direktnu podršku domaćoj privredi. Skoro polovina ovih sredstava (oko 45 odsto) plasirana je u domaće prerađivačko područje.
Kreditnim plasmanima IRBRS do sada je omogućeno očuvanje oko 55 hiljada postojećih, te otvaranje oko 5,5 hiljada novih radnih mjesta, što čini gotovo petinu ukupne zaposlenosti u Republici Srpskoj.

RAZVOJ REPUBLIKE SRPSKE – BAZA DJELOVANJA
IRBRS osnovala je Republika Srpska sa namjerom da postane ključna institucija u procesu izgradnje konkurentne i održive privrede. Banka je u proteklom periodu pružila kontinuiranu podršku privrednom rastu i razvoju Republike Srpske, očuvanju i povećanju nivoa zaposlenosti, razvoju tržišta kapitala, realizaciji infrastrukturnih projekata, te stambenom zbrinjavanju socijalnih grupa od posebnog interesa i značaja za Republiku Srpsku.

„INVEST SRPSKA“
IRBRS uz podršku predsjednika Republike Srpske Milorada Dodika uspješno organizovala Treću investicionu konferenciju „INVEST SRPSKA“ koja je pod sloganom „Naša vizija – jaka Srpska“ održana od 30. oktobra do 1. novembra 2023. u Banji Vrućici u Tesliću. Konferencija je okupila preko 250 učesnika iz zemlje i regiona, koji su pomogli u oblikovanju zaključaka i preporuka za dalje unapređenje domaćeg privrednog i investicionog ambijenta.

PLASMAN
Do kraja 2023. godine, IRBRS je plasirala ukupno 3,3 milijardi KM. Od toga, 2,6 milijardi KM plasirano je na kreditnoj osnovi, 682 miliona KM kroz plasmane u hartije od vrijednosti emitenata sa područja Republike Srpske, dok je 5,5 milion KM plasirano na bespovratnoj osnovi putem Finansijskog mehanizma za finansiranje projekata integrisanog i održivog lokalnog razvoja u Republici Srpskoj (Finansijski mehanizam).