DRAGAN STANKOVIĆ: Čuvamo imovinu Republike Srpske

Komisija za utvrđivanje entitetske linije nikad nije utvrdila tačne granice i to stanje se koristi za pokušaje uzurpacije imovine Republike Srpske. Ovome se RUGIPP suprotstavlja svim pravnim sredstvima, a u katastarskim opštinama koje se nalaze duž entitetske linije sprovedena je njihova identifikacija i preklapanje, s obzirom na to da na terenu nikada nije izvršena fizička materijalizacija granice. Na taj način je praktično „omeđena“ teritorija Republike Srpske

razgovarao SLAVIŠA MIRKOVIĆ foto Aleksandar ARSENOVIĆ

Zaštita nepokretne imovine Republike Srpske od pokušaja prenosa na nivo Bosne i Hercegovine jedno je od ključnih pitanja u aktuelnom političkom i pravnom kontekstu. Uprkos jasnim odredbama Ustava BiH i Ustava Republike Srpske, kojima se uređuju svojinska prava entiteta, političko Sarajevo nastoji da ospori pravo Republike Srpske na raspolaganje vlastitom imovinom. Ovi pokušaji odvijaju se kroz odluke Ustavnog suda BiH, uvođenje nepostojećeg pojma „državna imovina“ te uzurpaciju imovine na terenu, čime se narušavaju ustavna načela i prava entiteta.
U ovakvim okolnostima, Republička uprava za geodetske i imovinsko-pravne poslove (RUGIPP) ima ključnu ulogu u zaštiti imovine Republike Srpske. Kroz sprovođenje materijalnih zakonskih propisa, RUGIPP je ukinuo društvenu svojinu na nepokretnostima i pretvorio prava upravljanja, korišćenja i raspolaganja u pravo svojine nosilaca javne svojine Republike Srpske. Time je omogućeno da svaka nepokretnost na teritoriji entiteta ima jasno definisanog vlasnika u službenim evidencijama, smatra direktor RUGIPP Dragan Stanković.

U posljednje vrijeme sve su češći pokušaji političkog Sarajeva da se imovina Republike Srpske prenese na nivo BiH. Koji su sve dokazi da imovina pripada entitetima, a ne BIH?
– Ustavom BiH, Aneks 4 Dejtonskog mirovnog sporazuma, članom III propisano je da sve Vladine funkcije i ovlašćenja koja nisu ovim Ustavom izričito data institucijama BiH pripadaju entitetima.
Ustavom Republike Srpske članom 58. propisano je da se svojinska prava i obaveze nad sredstvima u društvenoj svojini i uslovi pod kojima se ta sredstva prenose u druge oblike svojine uređuju zakonom, kao i da se sredstva u društvenoj i državnoj svojini mogu otuđivati, po pravilu, samo po tržišnim kriterijumima.
Nadalje, Ustavom Republike Srpske članom 68, tačka 6, propisano je da Republika uređuje i obezbjeđuje, između ostalog, svojinske i obligacione odnose i zaštitu svih oblika svojine.

Za vođenje podataka o posjedu stvarno i mjesno su nadležne opštine, tj. opštinske službe za katastar i urbanizam, a evidencija vlasništva se vodi u opštinskim sudovima u FBiH i u sudovima se nalazi zemljišna knjiga

Na osnovu datih ovlašćenja Republika Srpska je donijela niz materijalnih zakonskih propisa na osnovu kojih je ukinula društvenu svojinu na nepokretnoj imovini na teritoriji Republike Srpske. Stoga se da zaključiti da je Ustav BiH i Ustav Republike Srpske i materijalni zakonski propisi doneseni od strane Narodne skupštine Republike Srpske, a kojima se uređuje oblast nepokretnosti na teritoriji Republike Srpske su dokaz da nepokretna imovina na teritoriji Republike Srpske pripada Republici Srpskoj.
Isto tako, nepokretna imovina u skladu sa Ustavom BiH i Ustavom Federacije BiH koja se nalazi na teritoriji Federacije BiH pripada Federaciji BiH. Pokušaji da se otme imovina Republike Srpske traju permanentno i u kontinuitetu. Zvanično Sarajevo djeluje u tri pravca. Prvi način je preko odluka Ustavnog suda BiH, drugi način je što pokušavaju da uvedu pojam državna imovina. Državna imovina ne postoji kao pojam, ni u zakonu, ni u Ustavu. Oni pokušavaju da na perfidan način uvuku pojam državna imovina, gdje pokušavaju da imovinu entiteta zovu državna, što nije tačno i ne postoji pojam državna imovina. Treći način je nezakonito, neustavno uzurpiranje imovine Republike Srpske. To je slučaj koji je javnosti poznat i o kojem su mediji izvještavali, a odnosi se na Aerodrom Sarajevo.

Sa kakvim se izazovima suočava RUGIPP kada je riječ o zaštiti imovine Republike Srpske?
– RUGIPP je u skladu sa materijalnim propisima kojima je uređena oblast nepokretnosti na teritoriji Republike Srpske ukinula društvenu svojinu i pretvorila izvedena prava i to: pravo upravljanja, korišćenja i raspolaganja u pravo svojine u korist nosilaca javne svojine Republike Srpske. To znači da je za svaku nepokretnost određen nosilac prava svojine u javnim evidencijama koje vodi RUGIPP. Shodno tome, Republika Srpska u punom obimu raspolaže svojom imovinom i da je ona neprikosnoveno vlasništvo Republike Srpske.
Pored navedenog, želim da napomenem, kada je u pitanju entitetska granica, Dejtonskim mirovnim sporazumom je definisano da se formira komisija za utvrđivanje entitetske granice, koju čine predstavnici Republike Srpske, Federacije BiH i IFOR-a. Ta komisija je formirana, međutim, ona nažalost, nikada nije dala rezultate da se tačno utvrdi entitetska linija. To su problemi koje Sarajevo vješto nastoji da koristi, da se ne zna gdje entitetska linija, i na taj način pokušavaju da uzurpiraju imovinu i uđu na teritoriju Republike Srpske. Mi nismo sjedili skrštenih ruku. Kada je riječ o katastarskim opštinama koje se nalaze na entitetskoj liniji, mi smo izvršili identifikaciju i preklapanje tih katastarskih opštini i izvršili „zatvaranje“ tih katastarskih opština imajući u vidu da nikada na terenu nije izvršena materijalizacija entitetske linije, i na taj način smo „omeđili“ Republiku Srpsku.

U kojim područnim jedinicama RUGIPP-a Srbi izbjegli iz Federacije BiH mogu da se obrate za pravnu pomoć u cilju zaštite svoje imovine u Federaciji BiH? Kakvu uslugu mogu dobiti kad se obrate i kakva je uloga RUGIPP-a?
– RUGIPP u svim gradovima i opštinama širom Republike Srpske ima područne jedinice ili kancelarije, ukupno 64 organizacione jedinice u svim jedinicama lokalne samouprave. Trenutno je na raspolaganju šest kancelarija za pružanje pravne pomoći Srbima izbjeglim i raseljenim iz FBiH koje se nalaze u područnim jedinicama u Banjaluci, Mrkonjić Gradu, Bijeljinu, Zvorniku, Istočnom Novom Sarajevu i Nevesinju, jer se u tim lokalnim zajednicama pokazala najveća potreba i smatram da su opravdale postojanje.

Kada je riječ o katastarskim opštinama koje se nalaze na entitetskoj liniji, mi smo izvršili identifikaciju i preklapanje i izvršili „zatvaranje“ tih katastarskih opština i na taj način smo „omeđili“ Republiku Srpsku

Građanin koji polaže prava na nepokretnosti u FBiH od RUGIPP-a dobija besplatne pravne savjete i usluge pripreme i izrade pismenih podnesaka adresiranih na opštinske katastre, sudove, poreske organe, notare, zahtjevi arhivskim ustanovama, sve u cilju zaštite imovinskih i stvarnih prava.
Nakon što stranka pristupi u kancelariju za pružanje stručne pomoći koje se nalaze u područnim jedinicama RUGIPP-a, pravnik provjerava u kojoj katastarskoj opštini se nalazi nepokretnost, da li je za konkretnu katastarsku opštinu rađena uspostava i zamjena zemljišne knjige, da li je opštinski katastar objavljivao oglas o izlaganju na javni uvid, ko je upisan u evidencijama koje se vode pri katastru ili sudu (najčešće su u evidencijama upisana preminula lica te je potrebno pribaviti zemljišno-knjižne izvode, posjedovne listove ili listove nepokretnosti). Radnici RUGIPP-a telefonom kontaktiraju federalne katastre i sudove i poreske organe sve u cilju da lica sačuvaju imovinska prava, koja su uglavnom stekli od očeva i majki naslijeđem. Važno je reći da u FBiH i dalje postoji dvojna evidencija podataka o nepokretnostima. Naime, za vođenje podataka o posjedu stvarno i mjesno su nadležne opštine, tj. opštinske službe za katastar i urbanizam, a evidencija vlasništva se vodi u opštinskim sudovima u FBiH i u sudovima se nalazi zemljišna knjiga. RUGIPP je zaključkom Vlade Republike Srpske zadužen da obezbijedi prostorne i tehničke uslove za rad kancelarija i da obezbijedi osoblje za rad kancelarija, po jednog pravnika i po jednog administrativnog radnika. RUGIPP ima kvalifikovane službenike koji mogu iznijeti posao stručne pravne pomoći. Pored toga, u narednom periodu u planu je da u svim našim područnim jedinicama i kancelarijama širom Republike Srpske odredimo stručno lice pravne struke koje će biti na usluzi građanima u cilju zaštite njihove imovine u Federaciji BiH. Mi smo opredijeljeni da svim našim građanima budemo servis, te da im omogućimo da zaštite svoja imovinska prava.

RUGIPP je i ove godine, s ciljem ostvarivanja transparentnosti tržišta nepokretnosti u Republici Srpskoj, pripremio godišnji izvještaj iz Registra cijena nepokretnosti?
– Godišnji izvještaj 2024. godine je osmi izvještaj Registra cijena nepokretnosti Republike Srpske koji objavljuje RUGIPP. Ukupna vrijednost zabilježenog ostvarenog prometa od osnivanja Registra cijena nepokretnosti je 6,5 milijardi KM. Što se tiče 2024. godine primjetan je pad ukupne aktivnosti tržišta na teritoriji Republike Srpske, u odnosu na 2023. godinu, odnosno imamo smanjenje broja evidentiranih kupoprodajnih ugovora, dok se vrijednost tržišta nije mijenjala, što bi značilo da su cijene nepokretnosti rasle. Interesantno je da prošle godine po prvi put bilježimo rast obima vrijednosti tržišta, od čak preko 25 miliona KM, za Doboj i Pale, dok je najveći pad obima vrijednosti tržišta za 2024. godinu zabilježen u Zvorniku.

Zbog toga što nikada nije utvrđena entitetska linija, zvanično Sarajevo želi da iskoristi tu situaciju i uzurpira imovinu i uđu na teritoriju Republike Srpske, kao u slučaju Aerodroma Sarajevo

Takođe, prošla godina je interesantna i po prometu novoizgrađenih stanova višeg stepena opremljenosti od uobičajenog (sa ugradnim plakarima, kuhinjama i slično). To su uglavnom bili luksuzni stanovi, vrijednosti od preko milion KM, i evidentirani su na Jahorini. Transparentnost i dostupnost podataka Registra cijena nepokretnosti pruža mogućnost razvoja tržišta nepokretnosti, te formiranje realnih cijena na osnovu zakona ponude i potražnje. Od osnivanja Registra cijena nepokretnosti u sistem je unijeto blizu 115.000 kupoprodajnih ugovora, sa preko 230.000 registrovanih prometovanih nepokretnosti, a za analizu stanja tržišta nepokretnosti u Republici Srpskoj koristimo obrađene i verifikovane podatke.

U oktobru prošle godine održan je Prvi sabor geodeta Srbije i Srpske na Fruškoj gori u Srbiji. Ove godine Republika Srpska je domaćin. Da li su počele pripreme?
– Iskustva koja imamo od organizacije Prvog sabora geodeta Srbije i Srpske su nam veoma značajna i dobro će nam doći za organizaciju Sabora geodeta Srbije i Srpske u Republici Srpskoj. Smatram da je tokom održavanja Prvog sabora geodeta sve proteklo u najboljem redu. Na Prvom saboru okupili smo oko 520 učesnika iz Srbije, Srpske, Crne Gore, Makedonije, Hrvatske, Slovenije, Evrope i Amerike. Imamo tim ljudi koji je u ime RUGIPP-a učestvovao u Organizacionom odboru Prvog sabora geodeta zajedno sa kolegama iz Srbije i taj tim će raditi i na organizaciji Drugog sabora geodeta. Prvi sabor geodeta Srbije i Srpske je postavio visoko ljestvicu u organizacionom smislu i mi ćemo zajedno sa kolegama iz Srbije nastojati da budemo dobri domaćini i da okupimo struku na jednom mjestu i da razmijenimo mišljenja i iskustva, da predstavimo postignuća u geodetskoj oblasti i poslove koje realizujemo, te da damo dodatni vjetar u leđa promociji geodezije i geodetske struke. Prvi sabor geodeta Srbije i Srpske je od velikog nacionalnog i regionalnog značaja, pružio je platformu za razmjenu iskustava, ideja i inovacija između vodećih geodetskih institucija iz Republike Srpske i Srbije, kao i predstavnika međunarodnih organizacija.

Pored Sabora, koje još poslovne aktivnosti i projekti su u planu rada RUGIPP-a u tekućoj godini?
– Prije svega moram da se osvrnem na period iza nas, koji je bio veoma izazovan i zahtjevan ali smo uspjeli da se sa njim suočimo i odgovorimo na adekvatan način. Tu želim naglasiti da je RUGIPP u skladu sa materijalnim propisima kojima je uređena oblast nepokretnosti na teritoriji Republike Srpske ukinula društvenu svojinu i pretvorila izvedena prava i to: pravo upravljanja, korišćenja i raspolaganja u pravo svojine u korist nosilaca javne svojine Republike Srpske. Što znači da je za svaku nepokretnost određen nosilac prava svojine u javnim evidencijama koje vodi RUGIPP.

RUGIPP je u skladu sa materijalnim propisima kojima je uređena oblast nepokretnosti na teritoriji Republike Srpske ukinula društvenu svojinu i pretvorila izvedena prava i to: pravo upravljanja, korišćenja i raspolaganja u pravo svojine u korist nosilaca javne svojine Republike Srpske

Što se tiče planova za 2025. godinu, oni su obuhvaćeni u Planu poslova premjera i osnivanja katastra nepokretnosti za 2025. godinu (Plan), koji je Vlada Republike Srpske usvojila i koji je objavljen u Službenom glasniku RS. Navedenim Planom predviđeni su poslovi implementacije razvojnih programa za osnovne geodetske radove, premjer i održavanje postojećih katastarskih evidencija i katastra komunalnih uređaja, kartografije i održavanje informacionog i geoinformacionog sistema i infrastrukture geoprostornih podataka, imovinsko-pravne poslove, modernizaciju propisa iz oblasti premjere, katastra i imovinsko-pravne oblasti, upravljanje ljudskim resursima, unutrašnju i vanjsku komunikaciju, e-Upravu.
U 2025. godini u planu je da se izvrše geodetsko-tehnički radovi i rješavanje imovinsko-pravnih odnosa u postupku eksproprijacije nepokretnosti za potrebe izgradnje kapitalnih objekata od posebnog i opšteg interesa za Republiku Srpsku, između ostalih to je gasovod Pale – Jahorina u dužini od 10 kilometara, za koji je u toku postupak nepotpune eksproprijacije. Takođe, u toku su aktivnosti za magistralni gasovod Šekovići, Milići i krak Vlasenica – Igrišta – Han Pijesak ukupne dužine oko 44 kilometra. RUGIPP je prikupio izvode iz javnih evidencija za trasu gasovoda i sada bi trebalo da se pristupi izradi prostorno – planskih dokumenata za izgradnju gasovoda.
Pored toga, u toku je katastarski premjer za tri katastarske opštine (KO): Zvornik 1, Trebinje 1 i Gornji Podgradci 1. Za KO Zvornik 1 i KO Trebinje 1 je u toku druga faza radova koja podrazumijeva izvođenje geodetsko-tehničkih radova, dok je za KO Gornji Podgradci 1 završena druga faza i u toku je treća faza koja podrazumijeva katastarsko klasiranje zemljišta. U planu je i katastarski premjer katastarske opštine Prnjavor na teritoriji grada Prnjavor, premjer nepremjerenih dijelova opštine Nevesinje. Takođe u planu je nastavak nivelmanskih mjerenja, osnivanje jedinstvene evidencije katastra nepokretnosti na teritoriji Republike Srpske, uspostavljanje sistema masovne procjene u 11 opština i gradova Republike Srpske (Laktaši, Banja Luka, Prijedor, Kozarska Dubica, Novi Grad, Gradiška, Istočno Sarajevo, Srbac, Trebinje, Mrkonjić Grad i Prnjavor).
U planu je i da izvršimo digitalizaciju analognih katastarskih planova za dio teritorije Republike Srpske. Poslovi na uspostavi digitalnog arhiva započeti su 2016. godine donošenjem Strategije za digitalni arhiv, kojom je, između ostalog definisano da se sva popisana dokumentacija digitalizuje do kraja 2028. godine i koristi putem odgovarajućeg softvera. U 2016. godini popisano je 5,8 miliona dokumenata nastalih od 1880. godine a zaključno sa 2024. godinom popisano je 6,8 miliona dokumenata što znači da se broj dokumentacije koja nastaje u radu RUGIPP-a drastično povećava svake godine.
Trenutno se vrši skeniranje za 56 opština i do sada je skenirano oko 3,2 miliona dokumenata. Cilj nam je da sve naše podatke prevedemo u digitalni oblik. Takođe, u planu su i radovi na izradi softvera za katastar vodova i unos podataka katastra vodova u bazu katastra vodova, i još mnogo toga dobroga za građane Republike Srpske.

SVEČANI DEFILE
RUGIPP je ove godine po prvi put učestvovao u svečanom defileu povodom 9. januara – Dana Republike Srpske kako ste i najavili u prethodnom periodu. Kakvi su utisci?
– Republika Srpska je naš zavjet i RUGIPP je tu da u skladu sa svojim nadležnostima, da svoj doprinos njenom očuvanju i zaštiti. Tačno je da su zaposleni u RUGIPP-u 9. januara 2025. godine po prvi put učestvovali u svečanom defileu povodom Dana Republike Srpske. Na godišnjem sastanku menadžmenta Uprave sa šefovima područnih jedinica koji je održan krajem decembra 2023. godine na Kozari, jedan od zaključaka tog sastanka bio je da se obezbijedi htz oprema i drugi preduslovi da zaposleni učestvuju u svečanom defileu povodom 9. januara – Dana Republike. Taj zaključak smo potvrdili na prošlogodišnjem sastanku koji je održan krajem decembra 2024. Godine u Laktašima i konstatovali da je sve spremno za učešće zaposlenih u svečanom defileu. Imali smo jedan ešalon u dijelu civilnog sektora i ukupno 50 zaposlenih je učestvovalo u svečanom defileu, opremljeni htz opremom sa natpisom Republička uprava za geodetske i imovinsko-pravne poslove. Sve je prošlo u najboljem redu, tako da je u planu da i naredne godine zaposleni u RUGIPP-u učestvuju u svečanom defileu povodom obilježavanja Dana Republike Srpske.