Kako je euro promijenio Sloveniju za 10 godina

Slovenija će 1. januara obilježiti deceniju otkako je uvela euro, a to je na građane i ekonomiju imalo više pozitivan uticaj nego negativan

Državni Zavod za statistiku je objavio da su životni troškovi u tom periodu povećani za 20,2 odsto, trećinu od prosječnog porasta inflacije u eurozoni, ali su znatnije rasle i prosječne plate, za gotovo 30 odsto, piše Jutarnji list.

Kad je Slovenija 1. januara 2007. uvela euro i zamijenila dotadašnji tolar u gotovinskom plaćanju i finansijskim transakcijama te iz Evropske centralne banke trezor napunila s dvije milijarde eura gotovine, prosječna mjesečna plata za puno radno vrijeme iznosila je samo 810, a danas je nešto iznad hiljadu eura.

Prema statističkim podacima, natprosječno su porasle cijene usluga, pa je „zbog eura“ cijena šoljice kafe u kafiću poskupjela za 48 odsto, a pivo i frizerske usluge za 42 odsto.

Za prosječnu platu se prije uvođenje eura u lokalu moglo dobiti 950 šoljica kafe, a sada oko 840, ali je dosta artikala i pojeftinilo, što se odnosi i na hranu, dok su cijene nekretnina i usluga od uvođenja eura većinom rasle.

Slovenija je euro uvela nakon što je ispunila 4 mastrihtska kriterijuma pa je postala 13. zemlja Evropske monetarne unije. Bila je prva država kojoj je to pošlo za rukom među članicama koje su u EU ušle 2004. godine.

Ocjenjuje se da je to znatno pomoglo internacionalizaciji privrede, jer su olakšane finansijske transakcije sa većinom država u koje izvoze slovenska preduzeća iako su se ona na početku tužila da zbog eura više ne mogu računati na stimulativnu kursnu politiku kojom je vlada ranije podsticala izvoz.

Euro je znatno uticao i na bonitet Slovenije, njenih preduzeća i finansijskih institucija. Kreditni rejting Slovenije podignut je na nivo koji je omogućavao vrlo niske kamate, ali i možda pretjerano zaduživanje, što se promijenilo tek s nastupom globalne finansijske krize, a posebno krize u eurozoni. Tada je slovenski kreditni rejting smanjen četiri puta i počeo se stabilizovati tek nakon finansijske injekcije države problematičnoj banci krajem 2013. godine, a preduzete su i mjere na smanjivanju javnog duga u BPD radi stabilizacije javnih finansija.