Po Gremiju Ju-tu bolji od Bitlsa

Istorija dodjele muzičkih Oskara, nagrada Američke akademije za diskografsku umjetnost, prepuna je nevjerovatnih previda i propusta

Takmičenja su za konje, a ne za umjetnike, govorio je kompozitor Bela Bartok. Koliko god da je ovo tačno, rijetki su umjetnici koji ne mare za nekom vrstom priznanja. A u svijetu muzike, najznačajnijim priznanjem smatra se Gremi. Uoči 59. ceremonije muzičkog pandana Oskaru, zakazane za 12. februar u Los Anđelesu, opet se veliki broj umjetnika, u 83 kategorije, nada zlatnom gramofonu.

Kada se vaga nečiji rad, propusti su uvijek mogući. Često se desi i da se nečije djelo precijeni, ili potcijeni, bez obzira na kvalitet. Koji su onda kriteriji za nominaciju i nagradu. Prođa na tržištu, prijem u kritičarskim krugovima, ili uticaj, koji su album, tj. pjesma ostvarili?

Istorija Gremi priznanja prepuna je nevjerovatnih previda. Ogroman je broj autora, čija su djela ušla u anale popularne muzike, a koje je Američka akademija za diskografsku umjetnost (broji 14.000 članova) zakinula za Gremi. Ne samo što ga nisu dobili, već nisu ni bili u konkurenciji. Među njima su Petsi Klajn, Badi Holi, Čak Beri, Džimi Hendriks, Dženis Džoplin, Bob Marli, Dajana Ros, britanski sastavi Kinks, Hu, Kvin, Led cepelin, bendovi Ramons, Velvet andergraund, Toking heds, Guns ’n’ Roses, Strouks… Nevjerovatno, ali Dejvid Bouvi za života bio je nominovan samo 12 puta dobivši jedinu nagradu tek 1985. za najbolji video-spot…

Badi Holi, Čak Beri, Džimi Hendriks, Dženis Džoplin, Bob Marli, Dajana Ros, Kvin, Led cepelin i Ramons, ne samo što nisu dobili Gremi, već nisu ni bili u konkurenciji

Jedna od najrevolucionarnijih džez ploča svih vremena, Kind of Blue Majls Dejvisa nije ni nominovana 1960, a Bob Dilan, umjesto za svoja dostignuća iz 60-ih, dobio je nagradu tek 1998. za Time Out of Mind. Bič bojsi, umjesto za ploču Pet sounds, jedini Gremi dobili su tek 2013. Tokom 70-ih nevjerovatan broj briljantnih albuma nisu zavrijedili ni nominacije, poput What’s Going On Marvina Geja, Blue Džoni Mičel, Ziggy Stardust Dejvid Bouvija, The Dark Side of the Moon benda Pink flojd ili London Calling sastava Kleš.

I 80-te su bile prepune kontroverzi. Dok je Majkl Džekson s albumom Thriller, koji je imao prođu i na tržištu i u kritičarskim krugovima, počistio je sve na ceremoniji 1984, ali već sljedeća godina predstavljala je prst u oko Prinsu i Brus Springstinu, budući da su njihove i uticajne i popularne ploče Purple Rain i Born in the USA izgubile u trci za album godine od Lajonela Ričija (Can’t Slow Down). I dok je Springstin nadoknadio propušteno, osvojivši 18 Gremija u karijeri, Prins je dobio samo sedam zlatnih gramofona od čak 32 nominacije, a niti jedan u nekoj od tri glavne kategorije: za album, singl i snimak godine. Kažnjen je i 1988, jer je, umjesto njegovog remek-djela  Sign O’ the Times, nagrađen bend U2 za The Joshua Tree.

Akademija je bila potpuno slijepa i za hip-hop, naročito u njegovim revolucionarnim danima, krajem 80-ih, a jedan od najvažnijih albuma, ne samo 90-ih, koji je izmijenio lice muzike – Nevermind od grupe Nirvana, nije čak ni nominovan, a Gremi je te 1992. dobila pokojna Natali Kol.

A 2001. umjesto albuma Rejdioheda (Kid A), Eminema (The Marshall Mathers LP) ili Beka (Midnite Vultures) Gremi su dobili vremešni rokeri Stili Den za Two Against Nature. Sedam godina kasnije Herbi Henkok je svoje odavanje počasti Džoni Mičel River: The Joni Letters dobio prednost u odnosu na favorite kritike i publike: Back to Black Ejmi Vajhnaus i Graduation Kanijea Vesta.

S druge strane, ima i onih koje je Akademija obilato nagradila. I danas sa najviše Gremija može da se podiči dirigent, kompozitor i aranžer Đerđ Šolti, koji ima čak 31 zlatni gramofon. Slijedi ga, ali na polju popularne muzike, producent Kvinsi Džons, koji ima 27 nagrada. Isto toliko ima i Alison Kraus, koja je ujedno i žena sa najviše trofeja; uglavnom za zasluge u kantri muzici.

Opus Stivi Vondera, akademija je ovjenčala sa 25 priznanja. Najnagrađivaniji džez muzičar je Čik Korija sa 22 Gremija, koliko je dobio i kompozitor Džon Vilijams, a isto toliko, ujedno i najviše priznanja u rokenrolu, ima sastav Ju-tu. Ispada da je irski bend bolji od Bitlsa, koji imaju svega osam Gremija, a samo jedan su dobili 1968. za album godine – Sgt. Peppers Lonely Hearts Club Band.

8 zlatnih gramofona – rekord za veče

Bijonse i Adel osvojile su najviše „Gremija” tokom jedne večeri, po šest, 2010. i 2012. godine. Bijonse je, ujedno, od rekordne 53 nominacije dobila čak 20 zlatnih gramofona. Što se tiče muškaraca, izjednačeni su Majkl Džekson i Karlos Santana, koji su dobili osam priznanja 1984. i 2000. godine. Tejlor Svift je jedina žena koja je dva puta osvajala najznačajniju nagradu – za album godine.